Aktualności

Ustawa o jawności życia publicznego

1 lutego 2018
Aktualności, Prawo

Ustawa o jawności życia publicznego

Ustawa o jawności życia publicznego jest obecnie przedmiotem szerokiego dyskursu na gruncie proponowanych zmian w zakresie m.in. składania oświadczeń majątkowych i instytucji tzw. „sygnalisty”. Negatywną opinię o tych regulacjach wyraził m. in. RPO. Proponowany termin wejścia w życie ustawy to 1 marca br.

Szczególnie istotny z punktu widzenia podmiotów gospodarczych wydaje się być rozdział 10, „przeciwdziałanie praktykom korupcyjnym”, który nakłada na określone podmioty obowiązek wdrożenia regulacji antykorupcyjnych.

PODMIOTY, KTÓRE BĘDĄ MIAŁY OBOWIĄZEK WDROŻENIA PROCEDUR ANTYKORUPCYJNYCH

Obowiązek wdrożenia procedur antykorupcyjnych dotyczyć ma przedsiębiorstw, które mają status co najmniej średniego przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, tj. co do zasady tych, które w co najmniej jednym z ostatnich dwóch lat:

  • zatrudniały średniorocznie więcej niż 50 pracowników lub
  • osiągnęły roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych przekraczający równowartość w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów ich bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat przekroczyły równowartość w złotych 10 milionów euro.

PRZECIWDZIAŁANIE PRAKTYKOM KORUPCYJNYM

Stosowanie wewnętrznych procedur antykorupcyjnych w rozumieniu omawianego projektu ustawy oznacza podejmowanie środków organizacyjnych, kadrowych i technicznych mających na celu przeciwdziałanie tworzeniu otoczenia sprzyjającego przypadkom popełniania przestępstw tzw. Korupcyjnych (m.in. przekupstwo, płatna protekcja, łapownictwo, pranie brudnych pieniędzy czy zakłócanie przetargu publicznego), przez osoby, które działają w imieniu i na rzecz przedsiębiorcy, a w szczególności:

  • opracowanie i wdrożenie kodeksu antykorupcyjnego przedsiębiorstwa, jako deklaracji odrzucającej korupcję, podpisanego przez każdego pracownika, współpracownika i inny podmiot gospodarczy działający na rzecz przedsiębiorcy,
  • zapoznawanie osób zatrudnianych przez przedsiębiorcę z zasadami odpowiedzialności karnej za wyżej wymienione przestępstwa,
  • umieszczanie w umowach klauzul, stanowiących że żadna część wynagrodzenia z tytułu wykonania umowy nie zostanie przeznaczona na pokrycie kosztów udzielania korzyści majątkowych i osobistych,
  • określenie i wdrożenie wewnętrznej procedury i wytycznych dotyczących otrzymywanych prezentów i innych korzyści przez pracowników,
  • niepodejmowanie decyzji w przedsiębiorstwie w oparciu o działania korupcyjne,
  • opracowanie i wdrożenie procedur informowania właściwych organów przedsiębiorcy o propozycjach korupcyjnych,
  • opracowanie i wdrożenie wewnętrznych procedur postępowania w sprawie zgłoszenia nieprawidłowości.

INSTYTUCJA „SYGNALISTY”

Prokurator będzie mógł nadać szczególny status – tzw. „sygnalisty” – osobie zgłaszającej wiarygodne informacje o podejrzeniu popełnienia przestępstwa korupcyjnego dotyczące urzędu lub przedsiębiorstwa, w którym lub dla którego, świadczy ona pracę.

Status sygnalisty będzie się wiązał z uprawnieniem do: 

  • zwrotu kosztów poniesionych na ochronę prawną w związku ze zgłoszeniem informacji o przestępstwie,
  • ochrony umowy o pracę – bez zgody prokuratora pracodawca nie będzie mógł wypowiedzieć sygnaliście umowy o pracę ani zmienić jej warunków na mniej korzystne dla sygnalisty – ochrona ta miałaby trwać nie tylko w czasie toczącego się postępowania w sprawie przestępstwa korupcyjnego, ale także przez rok po jego umorzeniu lub zakończeniu prawomocnym wyrokiem,
  • dwuletniej odprawy, jeżeli pracodawca rozwiąże z nim umowę o pracę bez zgody prokuratora.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ADMINISTRACYJNOPRAWNA

Zgodnie z art. 77 projektu ustawy, przedsiębiorca, który nie opracował wewnętrznych procedur antykorupcyjnych lub ich nie stosuje lub stosowane procedury były pozorne bądź nieskuteczne i osobie działającej w imieniu lub na rzecz przedsiębiorcy postawiono zarzuty popełnienia przestępstwa określonego w art. 67 ust. 1 (m.in. przekupstwo, płatna protekcja, łapownictwo, pranie brudnych pieniędzy czy zakłócanie przetargu publicznego), miałby podlegać karze pieniężnej w wysokości od 10.000 zł do 10.000.000 zł, a ponadto przez okres 5 lat od daty uprawomocnienia się orzeczenia nie mógłby ubiegać się o uzyskanie zamówienia publicznego. Karę pieniężną nakładałby Prezes UOKIK w drodze decyzji, na wniosek Szefa CBA.

Autor:
Elżbieta Golińska, aplikantka radcowska

źródło:
projekt Ustawy o jawności życia publicznego,
etap legislacyjny: Stały Komitet Rady Ministrów