Obecnie trwają konsultacje publiczne dotyczące zmian w zakresie składania sprawozdań finansowych oraz kontroli firm audytorskich. Projekt został wniesiony 14.12.2020 r. przez Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej. Przewiduje zmiany m.in. w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.
Projektowane przepisy zawierają m.in. zmiany w składaniu sprawozdań finansowych poprzez ujednolicenie ich formatu oraz wprowadzenie możliwości podpisu sprawozdań tylko przez jednego członka zarządu. W uzasadnieniu projektu wskazuje się na to, że zmiany mają na celu aktualizację obowiązujących obecnie przepisów dotyczących sprawozdawczości w związku z występującymi zmianami w aktualnej sytuacji prawnej i gospodarczej oraz w związku z coraz nowszymi możliwościami technologicznymi.
Planuje się, że projektowane przepisy wejdą w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia.
UJEDNOLICONY FORMAT SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH
Projekt zakłada ujednolicenie regulacji w ramach stosowania jednego formatu elektronicznych sprawozdań finansowych poprzez wprowadzenie obowiązku sporządzania sprawozdań finansowych oraz sprawozdania z działalności przez emitentów w jednym formacie elektronicznym – XHTML (w przypadku skonsolidowanych sprawozdań finansowych powinno się je również oznakować przy użyciu języka znaczników Inline XBRL). Zostały zatem przyjęte rozwiązania z Rozporządzenia Komisji UE 2019/815[1] znacznie upraszczające i ujednolicające kwestię sprawozdawczości podmiotów.
Natomiast dla pozostałych podmiotów sporządzających sprawozdania finansowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości (MSR) projekt zakłada:
- wprowadzenie obowiązku sporządzania jednostkowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych oraz sprawozdań z działalności w formacie XHTML lub w innym formacie umożliwiającym automatyczne przeszukanie dokumentu;
- wprowadzenie możliwości znakowania skonsolidowanych sprawozdań finansowych sporządzonych w XHTML przy użyciu języka znaczników XBRL zgodnie z taksonomią określoną w rozporządzeniu 2019/815.
Obok ujednolicenia formatu sprawozdań finansowych przewidziane zmiany mają przyczynić się do zwiększenia użyteczności sprawozdań finansowych oraz sprawozdań z działalności poprzez cyfryzację oraz wprowadzenie możliwości automatycznego przeszukiwania dokumentu oraz porównania, kontrolowania i sprawdzania danych.
PODPISYWANIE SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH
Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami sprawozdanie finansowe musi być sporządzone w postaci elektronicznej oraz opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP. Sprawozdanie finansowe podpisuje osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych, i kierownik jednostki[2], a jeżeli jednostką kieruje organ wieloosobowy – wszyscy członkowie tego organu[3]. Zatem aktualnie nie ma możliwości podpisywania sprawozdań finansowych przez jednego członka np. zarządu, w przypadku gdy jednostką kieruje organ wieloosobowy.
Projekt zakłada wprowadzenie obok obowiązujących przepisów dodatkowe ułatwienie w sposobie podpisywania sprawozdań finansowych w przypadku, gdy kierownikiem jednostki jest organ wieloosobowy. Zgodnie z projektowanymi przepisami:
- wprowadzona zostanie możliwość podpisania sprawozdania przez jedną osobę wchodzącą w skład organu wieloosobowego pod warunkiem uzyskania od pozostałych osób wchodzących w skład tego organu oświadczeń potwierdzających, że sprawozdanie spełnia wymagania przewidziane w ustawie o rachunkowości,
- oświadczenie potwierdzające, odmowa złożenia oświadczenia oraz odmowa podpisu sprawozdania powinny zostać złożone w postaci elektronicznej opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Odmowa złożenia oświadczenia potwierdzającego jest równoważna z odmową podpisu i wymaga, tak samo jak odmowa złożenia podpisu sprawozdania, pisemnego uzasadnienia dołączonego do sprawozdania finansowego,
- jeżeli odmowa podpisu, oświadczenie potwierdzające lub odmowa złożenia oświadczenia potwierdzającego zostały sporządzone w postaci papierowej opatrzonej własnoręcznym podpisem – osoba podpisująca sprawozdanie finansowe sporządza odwzorowanie cyfrowe[4] tych dokumentów, a następnie potwierdza ich autentyczność przez opatrzenie sporządzonych odwzorowań cyfrowych kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym,
- zarówno podpisanie sprawozdania, jak i złożenie oświadczeń potwierdzających przez członków organu wieloosobowego będzie niosło ze sobą takie same skutki w zakresie odpowiedzialności za potwierdzenie zgodności sprawozdania finansowego z przepisami ustawy o rachunkowości.
W uzasadnieniu projektu wskazuje się na to, że proponowane przepisy wprowadzają dobrowolność w ich zakresie stosowania, także to do podmiotu sporządzającego sprawozdanie finansowe będzie należeć decyzja, czy skorzysta z nowych rozwiązań czy pozostanie przy obecnej procedurze.
Autor:
Marianna Kroll, Aplikantka radcowska
[1] Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/815 z dnia 17 grudnia 2018 r. uzupełniające dyrektywę 2004/109/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu sprawozdawczego (Dz. U. UE. L. z 2019 r. Nr 143, str. 1 z późn. zm.)
[2] Kierownikiem jednostki zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości są m.in.: członkowie zarządu lub innego organu zarządzającego, a jeżeli organ jest wieloosobowy – członkowie tego organu. W przypadku spółki jawnej i spółki cywilnej za kierownika jednostki uważa się wspólników prowadzących sprawy spółki, w przypadku spółki partnerskiej – wspólników prowadzących sprawy spółki albo zarząd, a w odniesieniu do spółki komandytowej i spółki komandytowo-akcyjnej – komplementariuszy prowadzących sprawy spółki. W przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą za kierownika jednostki uważa się tę osobę.
[3] Natomiast za członka organu jednostki uważa osobę fizyczną, pełniącą funkcję członka zarządu lub innego organu zarządzającego, członka rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego, jak również innego organu administrującego jednostki, powołaną do pełnienia tej funkcji zgodnie z postanowieniami umowy spółki, statutu lub innymi obowiązującymi jednostkę przepisami prawa.
[4] Ustawodawca nie wskazał w ustawie o rachunkowości definicji legalnej odwzorowania cyfrowego. Na podstawie przepisów innych aktów prawnych można uznać, iż przez odwzorowanie cyfrowe rozumie się „przekształcenie dokumentu nieelektronicznego w dokument elektroniczny dokonywane w szczególności przez jego zeskanowanie” (np. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 stycznia 2020 r. w sprawie wzoru dowodu osobistego, jego wydawania i odbioru oraz utraty, uszkodzenia, unieważnienia i zwrotu (Dz. U. poz. 31)).