System podatkowy w Polsce jest nieszczelny i nieefektywny gospodarczo. Według kalkulacji ekspertów w 2015 roku luka podatkowa wynosiła aż 53 mld złotych. Wprowadzenie elektronicznych kontroli podatkowych ma podnieść efektywność oraz skuteczność ściągania podatków. Ministerstwo Finansów przewiduje, że uszczelnienie systemu podatkowego ma docelowo zwiększyć budżet państwa o 15 mld złotych. Jednolity plik kontrolny jest informacją zawierającą zbiór danych, operacji gospodarczych za dany okres rozliczeniowy przedsiębiorstwa. Dokument posiada ustandaryzowany format oraz strukturę umożliwiający jego łatwe przekazywanie. Pomysł wprowadzenia pliku JPK przez Ministerstwo Finansów został oparty na doświadczeniach wprowadzonych poprzez inne kraje Unii Europejskiej.
Pliki JPK zostały podzielone na siedem struktur, są to:
- Księgi rachunkowe ? JPK_KR
- Wyciąg bankowy ? JPK_WB
- Magazyn ? JPK_MAG
- Ewidencje zakupu i sprzedaży VAT ? JPK_VAT
- Faktury VAT ? JPK_FA
- Podatkowa księga przychodów i rozchodów ? JPK_PKPIR
- Ewidencja przychodów ? JPK_EWP
W przypadku struktury VAT, tj. JPK_VAT przedsiębiorcy będą mieli obowiązek przekazywać rejestry VAT w nowej formie do organów skarbowych automatycznie. Pozostałe struktury będą przekazywane w przypadku wezwania ze strony organów skarbowych i organów kontroli skarbowej.
Od 1 lipca 2016 r. obowiązek przekazywania danych w formie JPK mają wyłącznie duże przedsiębiorstwa. W przypadku mikro, małych i średnich podatników zastosowany został okres przejściowy, w którym jednostki nie mają obowiązku stosowania oraz przekazywania danych JPK. Okres przejściowy potrwa do 1 lipca 2018 r. Wyjątek będzie stanowić przekazywanie struktury JPK_VAT. Od 1 stycznia 2017 r. małe i średnie podmioty również będą obowiązane do jej comiesięcznego przesyłania do urzędu skarbowego. Dla mikro przedsiębiorców okres wdrożenia został wydłużony do 1 stycznia 2018 r.
W przypadku podmiotów niebędących przedsiębiorcami, należy odpowiednio zastosować okres przejściowy, tak jak w przypadku mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Tak wynika z interpretacji ogólnej, wydanej przez Ministra Finansów dnia 20 czerwca 2016 r.
Organy podatkowe będą weryfikować poprawność plików JPK na zasadzie testów. Będą one sprawdzać spójność, dokładność i kompletność ksiąg podatkowych. Podstawowym testem będzie weryfikacja kolejności numeracji, luk i duplikatów zapisów. Innymi grupami testów będą testy rzeczywiste, tj. weryfikacja związku przychodów z kosztami ich uzyskania, ciągłości stosowania zasad rachunkowości (np. zasad wyceny aktywów i pasywów), prawidłowości stosowania stawek podatku od towarów i usług itp.
W przypadku błędnych danych zostaną wskazane konkretne pozycje, również te, które były obowiązkowe, a nie zostały wypełnione. W takiej sytuacji podatnik będzie miał możliwość składania korekt JPK. Konieczne będzie przekazanie poprawionego JPK jeszcze raz w całości.