Z dniem 13.07.2018 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz.U. z 2018 r., poz. 723). Przepisy ustawy wymuszają na przedsiębiorcach wprowadzenie zmian w wewnętrznych procedurach AML.
Celem ustawy jest wdrożenie przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę (UE) 2015/849 w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu i zmieniającej dyrektywę 2009/101/WE (COM(2016) 450 final), a także znowelizowanych zaleceń Financial Action Task Force (FATF).
Podmioty, które będą miały obowiązek wdrożenia zmienionych przepisów, tzw. Podmioty obowiązane.
Adresatami ustawy są przede wszystkim tzw. podmioty obowiązane, których pełny wykaz został wskazany w art. 2 ustawy. Podmiotem obowiązanym są w szczególności przedsiębiorcy w zakresie, w jakim przyjmują lub dokonują płatności za towary w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość EUR 10.000,00, bez względu na to, czy transakcja jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane (np. podzielenie jednej operacji na kilka mniejszych, celem uniknięcia obowiązku rejestracji). Należą do nich m.in. biura rachunkowe, pośrednicy ubezpieczeniowi, pośrednicy w obrocie nieruchomościami, notariusze, doradcy podatkowi, a także przedsiębiorcy prowadzący działalność kantorową. Z wykazu zostały usunięte domy aukcyjne, antykwariaty, przedsiębiorcy prowadzący sprzedaż komisową oraz w zakresie obrotu metalami lub kamieniami szlachetnymi i półszlachetnymi.
Jakimi nowymi obowiązkami zostaną objęci przedsiębiorcy od 13 lipca 2018 r.?
Ustawa nakłada na instytucje obowiązane szereg obowiązków w zakresie podejmowania działań ukierunkowanych na przeciwdziałanie praniu brudnych pieniędzy czy też przeciwdziałanie terroryzmowi. Poniżej, przykładowe obowiązki nałożone nową ustawą:
- wyznaczenie spośród członków zarządu lub innego organu zarządzającego osoby odpowiedzialnej za wdrażanie obowiązków określonych w ustawie;
- obowiązek wprowadzenia wewnętrznej procedury w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowania terroryzmu;
- opracowanie przez instytucje obowiązane oraz wdrożenie wewnętrznej procedury anonimowego zgłaszania (whistleblowing) przez pracowników lub inne osoby wykonujące czynności na rzecz instytucji obowiązanej rzeczywistych lub potencjalnych naruszeń przepisów z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowania terroryzmu;
- zagwarantowanie osobom wykonującym obowiązki związane z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu udziału w programach szkoleniowych dotyczących realizacji tych obowiązków.
Jakie dodatkowe zmiany wynikają z ustawy?
- grupy kapitałowe będą zobowiązane do przygotowania wewnętrznych procedur AML
Podmioty obowiązane działające w ramach grup kapitałowych muszą wprowadzić wewnętrzne grupowe procedury AML, określające zasady wymiany i ochrony informacji pomiędzy podmiotami w ramach grupy.
- powstanie jawny Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (od 13.10.2019 r.).
Informacje o beneficjantach rzeczywistych będą musiały być zgłaszane w terminie 7 dni od daty wpisu w KRS. Spółki wpisane już do KRS będą miały 6 miesięcy na uzupełnienie informacji.
- nastąpiło zdefiniowanie terminów „waluta wirtualna” i „trust”
- zasada podejścia opartego na ryzyku (risk – based approach) uznana została za podstawę procesu „poznaj swojego klienta” (KYC).
Zmianie ulegnie podejście do procesu identyfikacji i analizy ryzyka związanego z AML – proces ma kompleksowo uwzględniać czynniki istotne z perspektywy konkretnego klienta, jak również warunki wskazane w dokumentach dotyczących oceny ryzyka przygotowywanych na trzech poziomach: instytucji obowiązanej, krajowym oraz ponadnarodowym.
- rozszerzenie terminu statusu osoby zajmującej eksponowane stanowisko (PEP)
Status osoby zajmującej eksponowane stanowisko polityczne zostanie przyznany osobie spełniającej określone kryteria, bez względu na miejsce zamieszkania. Instytucje obowiązane będą bardziej szczegółowo badały relacje z takimi klientami oraz wykonywane przez nich transakcje.
- uzyskanie nowego zakresu zadań przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej
- zmiana przepisów dotyczących wstrzymywania transakcji i blokowania rachunków
Zaostrzone sankcje za nieprzestrzeganie przepisów ustawy.
Ustawa zaostrza wymiar kar przewidzianych z tytułu nie respektowania jej przepisów. Wprowadza następujące rodzaje sankcji:
- Administracyjne:
- publikacja informacji o instytucji obowiązanej oraz zakresie naruszenia przepisów ustawy przez tę instytucję na stronie internetowej Ministra Finansów;
- nakaz zaprzestania podejmowania przez instytucję obowiązaną określonych czynności;
- cofnięcie koncesji lub zezwolenia, alternatywnie wykreślenie z rejestru działalności regulowanej;
- zakaz pełnienia obowiązków na stanowisku kierowniczym przez osobę odpowiedzialną za naruszenie przez instytucję obowiązaną przepisów ustawy, przez okres nie dłuższy niż rok;
- karę pieniężną – do wysokości dwukrotności kwoty korzyści osiągniętej lub straty unikniętej przez instytucję obowiązaną w wyniku naruszenia albo – w przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie kwoty tej korzyści lub straty – do wysokości równowartości kwoty EUR 1.000.000,00.
- Karne, włącznie z karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
Podsumowując…
Przedsiębiorcy mają czas do 13 lipca 2018 r. na wdrożenie w życie zmian w funkcjonowaniu oraz realizację obowiązków wynikających z ustawy. Przede wszystkim oznacza to: wprowadzenie zmian systemów IT, modyfikację systemów stosowanych do przeciwdziałania praniu pieniędzy, wprowadzenie procedur operacyjnych i obsługi świadczeń, a także przeprowadzeniem procesu szkoleń wewnętrznych.
Julita Jaworowska
Aplikantka radcowska
TEMATY POWIĄZANE
Kancelaria BSO Prawo & Podatki oferuje wsparcie w procesie wdrożenia nowych regulacji oraz przy realizacji obowiązku szkoleniowego z obszaru przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu: