Ustawa Prawo przedsiębiorców wprowadza szereg rozwiązań, które mają charakter zasad jakimi mają kierować się organy administracji prowadząc postępowania wobec przedsiębiorców oraz gwarancji zapewnionych przedsiębiorcom przed nieuzasadnioną ingerencją organów administracji w prowadzoną działalność.
Co nie jest zakazane, jest dozwolone
Art. 8 Ustawy Prawo przedsiębiorców mówi wprost o zakresie działań podejmowanych przez przedsiębiorców. Przedsiębiorca może dokonać wszelkich czynności, które nie są zakazane powszechnie obowiązującymi przepisami i może zostać zobowiązany do dokonania określonej czynności tylko na podstawie przepisów prawa. Chociaż z istoty swobody podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej wynika, że jej podjęcie, kontynuowanie, zawieszenie czy zakończenie jest co do zasady pozostawione uznaniu przedsiębiorcy, to w porównaniu do poprzednio regulującej tę materię Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zasada ta uzyskała status i autorytet normy ustawowej, a więc powinna być stosowana oraz uwzględniana przez wszystkich uczestników obrotu gospodarczego oraz organy administracji publicznej.
Zasada domniemania uczciwości
Również nową regulacją jest nałożenie na organy administracji domniemania, że przedsiębiorca działa uczciwie, legalnie oraz z poszanowaniem dobrych obyczajów. Oznacza to zabezpieczenie interesów przedsiębiorcy w sporze z organem administracji publicznej w ten sposób, iż jakiekolwiek wątpliwości co do stanu faktycznego sprawy bądź materiału dowodowego w zebranego w sprawie powinny być, z mocy domniemania ustawowego, rozstrzygane na korzyść przedsiębiorcy. Powinno to w konsekwencji prowadzić do zwiększenia pewności obrotu oraz zwiększenia zaufania do administracji publicznej, której organy nie powinny wszczynać postępowań wobec przedsiębiorców bez uzasadnionych podstaw opartych na rzetelnie zebranym materiale dowodowym.
Rozstrzyganie wątpliwości i interpretowanie przepisów na korzyść przedsiębiorcy
Art. 10 oraz 11 Ustawy Prawo przedsiębiorców wprowadzają odpowiednio obowiązki dla organów administracji publicznej do rozstrzygania na korzyść przedsiębiorców w przypadku nakładania obowiązków bądź ograniczania uprawnień w przypadku niedających się usunąć wątpliwości co do stanu faktycznego lub niedających się usunąć wątpliwości co do treści normy prawnej. Jest to kolejny rodzaj zabezpieczenia interesów przedsiębiorcy wprowadzonego nową ustawą, który stanowi w mojej opinii wytyczną dla organu, że zasadą nadrzędną jaką kieruje się administracja publiczna powinno być upraszczanie i ułatwianie prowadzenia działalności gospodarczej, a nie wprowadzanie obciążeń oraz restrykcji. Należy jednak zwrócić uwagę, iż organ nie będzie związany tymi zasadami, gdy w sprawie występują strony o przeciwstawnych interesach, występuje ważny interes państwa w postępowaniu lub odrębne przepisy wymagają wykazania określonych faktów przez przedsiębiorcę.
„Owoce zatrutego drzewa”
Art. 46 Ustawy Prawo przedsiębiorców stanowi kolejne zabezpieczenie przedsiębiorców, w mojej ocenie, najdalej idące. Dowody, które zostały zdobyte w toku kontroli z naruszeniem prawa, nie będą mogły być wykorzystane przeciwko przedsiębiorcy w procesie karnym, administracyjnym, podatkowym lub karnoskarbowym. Wykładnia tego przepisu wskazuje, że naruszenie jakichkolwiek przepisów, w szczególności dotyczących obowiązków organu lub przedsiębiorcy czy też sposobu przeprowadzania kontroli, spowoduje brak możliwości wykorzystania w procesie dowodów uzyskanych wadliwie. Z taką sytuacją możemy mieć do czynienia np. w przypadku kontroli przeprowadzonej w terminie innym niż określonym w zawiadomieniu. W takim przypadku, nawet jeżeli organ poweźmie dowody o dokonanym czynie zabronionym, takie dowody powinny być wyłączone jako niemogące stanowić podstawy odpowiedzialności przedsiębiorcy.
Hubert Sarżyński
Aplikant radcowski