Prezydent w dniu 28 listopada 2020 roku podpisał ustawę nowelizującą m.in. ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych. Najbardziej znaczącą zmianą jest nadanie spółkom komandytowym mającym siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej statusu podatnika CIT. Zatem co do zasady, oprócz PIT, który obciąży dochód wspólnika, opodatkowany będzie także dochód spółki. W wariancie najbardziej pesymistycznym wspólnik może przekazać państwu nawet o 19% więcej swojego zysku niż przy dotychczasowych regulacjach.
Jednakże przy zaistnieniu kilku warunków istnieje również szansa, iż wprowadzane zmiany nie wpłyną na wysokość odprowadzanych na rzecz państwa danin.
Status małego podatnika
Stawka podatku CIT będzie uzależniona od posiadania przez spółkę statusu małego podatnika* lub terminu rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej (z wyjątkami) oraz uzyskanych przez spółkę przychodów w roku podatkowym.
Stawka 9% CIT w 2021 roku będzie przysługiwała spółce, jeśli łącznie zostaną spełnione następujące warunki:
- spółka będzie posiadała status małego podatnika za 2020 rok lub, z pewnymi wyjątkami, rozpocznie swoją działalność w 2021 roku, oraz
- przychody osiągnięte przez spółkę w roku podatkowym (czyli 2021 roku) nie przekroczą wyrażonej w PLN kwoty odpowiadającej równowartości 2 mln Euro przeliczonej według średniego kursu Euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy roku podatkowego, w zaokrągleniu do PLN 1.000,00 (powyższy limit przychodów ma zostać wprowadzony omawianą nowelizacją; natomiast na chwilę obecną wynosi on 1,2 mln Euro).
W pozostałych przypadkach spółki zapłacą 19% CIT.
Sytuacja komplementariusza
Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy nowelizującej, do komplementariusza spółki komandytowej zastosowanie będą znajdować przepisy pozwalające na odliczenie przez ten podmiot od podatku dochodowego wyliczonego od dochodu z udziału w zyskach spółki komandytowej, kwoty podatku zapłaconej przez tę spółkę, proporcjonalnie obciążającej zysk komplementariusza uzyskany z udziału w takiej spółce. W konsekwencji komplementariusz spółki komandytowej podlegać będzie podobnym obciążeniom podatkowym jak wspólnicy spółek podatkowo transparentnych (spółek niebędących podatnikami podatku dochodowego).
Zatem jeśli spółka zapłaci od swojego dochodu 19% CIT, wówczas komplementariusz przy odliczeniu kwoty podatku zapłaconej przez spółkę nie zapłaci podatku PIT. Natomiast przy 9% CIT komplementariusz po odliczeniu będzie miał obowiązek odprowadzić do urzędu skarbowego 10% PIT od swojego dochodu.
Sytuacja komandytariusza
Nowelizacja przepisów dotyczących podatków dochodowych bardziej skomplikuje sytuację komandytariuszy. W ich przypadku nie ma zastosowania taka ulga jak opisana powyżej dla komplementariuszy. Ustawodawca przewidział jednakże inne udogodnienie. Komandytariusz będzie miał możliwość zmniejszenia podstawy opodatkowania o 50% przychodów uzyskanych przez komandytariusza z tytułu udziału w zyskach w spółce komandytowej mającej siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nie więcej jednak niż PLN 60.000,00 takich przychodów uzyskanych w roku podatkowym odrębnie z tytułu udziału w zyskach w każdej takiej spółce komandytowej, w której podatnik jest komandytariuszem. Nie każdy komandytariusz będzie mógł jednak skorzystać z tego zwolnienia. Wyłączenie dotyczy podmiotu, który:
1.posiada bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 5% udziałów (akcji) w spółce posiadającej osobowość prawną lub spółce kapitałowej w organizacji będących komplementariuszem w tej spółce komandytowej lub
2. jest członkiem zarządu:
a. spółki posiadającej osobowość prawną lub spółki kapitałowej w organizacji będących komplementariuszem w tej spółce komandytowej, lub
b. spółki posiadającej bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 5% udziałów (akcji) w spółce posiadającej osobowość prawną lub spółce kapitałowej w organizacji będących komplementariuszem w tej spółce komandytowej, lub
c. jest podmiotem powiązanym w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT z członkiem zarządu lub wspólnikiem spółki posiadającej bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 5% udziałów (akcji) w spółce posiadającej osobowość prawną lub spółce kapitałowej w organizacji będących komplementariuszem w tej spółce komandytowej.
Należy nadmienić, iż podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT są:
1. podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot, lub
2. podmioty, na które wywiera znaczący wpływ:
– ten sam inny podmiot lub
– małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot, lub
3. spółkę niemającą osobowości prawnej i jej wspólników, lub
4. podatnika i jego zagraniczny zakład, a w przypadku podatkowej grupy kapitałowej – spółkę kapitałową wchodzącą w jej skład i jej zagraniczny zakład.
Termin nabycia statusu podatnika CIT
Zgodnie z nowelizacją ustawy spółka komandytowa powinna nabyć status podatnika CIT z dniem 1 stycznia 2021 r. Jednakże ustawodawca umożliwił objęcie spółek podatkiem CIT od 1 maja 2021 r.
Problem w tej sytuacji może stanowić kwestia terminu zamknięcia ksiąg rachunkowych. Jeśli spółka zdecyduje się na uzyskanie statusu podatnika podatku dochodowego od osób prawnych z dniem 1 maja 2021 r., wówczas z dniem poprzedzającym, czyli 30 kwietnia 2021 r., spółka ta będzie obowiązana do zamknięcia ksiąg rachunkowych.
Natomiast jeżeli ostatni dzień roku obrotowego spółki komandytowej przypada w okresie od dnia 31 grudnia 2020 r. do dnia 31 marca 2021 r., spółka ta może nie zamykać ksiąg rachunkowych na ten dzień i kontynuować rok obrotowy do dnia 30 kwietnia 2021 r.
Nowelizacja ustawy karą za dotychczasową korzystną sytuację podatkową?
Podsumowując, w mojej opinii nowelizacje ustaw dotyczących podatków dochodowych są krzywdzące dla podmiotów prowadzących swoją działalność w formie spółki komandytowej. Takie gwałtowne zmiany przepisów, poważna groźba obciążenia dochodów wspólników podwójnym opodatkowaniem stanowią karę za możliwość korzystania z dotychczasowych korzystnych uregulowań podatkowych kształtujących instytucję spółki komandytowej. Takie stanowisko uzasadnia również fakt, iż mimo postrzegania spółki komandytowej przez ustawę o CIT jako de facto osobę prawną, nie będzie mogła ona skorzystać z tzw. estońskiego CIT-u. Ponadto, w moim odczuciu, uchwalona nowelizacja może nie przyczynić się do wzrostu przedsiębiorczości wśród Polaków.
Dotychczasowa konstrukcja instytucji spółki komandytowej stanowiła niezwykle interesującą propozycję prowadzenia działalności gospodarczej. Wynikające z niej korzyści były zapewne jednym z kluczowych czynników dla rozpoczęcia lub rozszerzenia swojego biznesu. Uważam, iż usunięcie atrakcyjnych dla spółki komandytowej regulacji podatkowych, wbrew intencjom ustawodawcy, może przyczynić się do zahamowania tendencji inwestycyjnych wśród Polaków.
Kordian Paradowski, Aplikant radcowski
*możliwość uzyskania statusu małego podatnika zachodzi, gdy wartość przychodu ze sprzedaży wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2 mln Euro (przeliczenia kwot wyrażonych w Euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do PLN 1.000,00)